Pomerania Pazdziernik 2022.pdf

(25195 KB) Pobierz

Pomerania

Nr 10 (568) | rUJAN 2022

Z miłotë do ùczniów i kaszëbiznë

Trzëdzescelecé kaszëbsczi edukacje

Wspòminczi ò méstrze i nowé ùsôdzczi

40 „Kashubian Ravers” – midzë Królestwã

Niderlandów a Kaszëbama

Z Damianã Bałachòwsczim gôdô TÓMK FÓPKA

DANUTA PIOCH

RED.

44 Nordowé pòwiôstczi. Na grzëbach

MATEÙSZ BÙLLMANN

13 Jak to Kaszëbi są wierzący

46 Ò Kaszëbach i kaszëbiznie ju òd 20 lat

Z Danielã Kalinowsczim gôdô ŁUKÔSZ ZOŁTKÒWSCZI

ALEKSANDRA DZÃCELSKÔ-JASNOCH

15 Kaszubski kompozytor i profesor informatyki

z USA

EUGENIUSZ PRYCZKOWSKI

49 Pro memoria. Zofia Kamińska (1939–2022)

JÓZEF BORZYSZKOWSKI

17 Na przełomie epok. Suplement do biografii.

Rok nauk politycznych Lecha Bądkowskiego

ADAM GRZYBOWSKI

ANDRZEJ JANUSZ

ANDRZEJ BUSLER

52 Kaszëbsczi Spikrz Pamiãcë.

Édmùnd Szëmikòwsczi

PAÙLËNA WÃSERSKÔ

23 Prissowie – patrioci z Zielnowa

27 Gdyńskim szlakiem. Gdynia (Śródmieście)

31 Bitownictwò w kulturze Nordy

MARCIN HERRMANN

53 Z Kociewia

MARIA PAJĄKOWSKA-KENSIK

54 Lektury

BOGUSŁAW BREZA, DANIEL KALINOWSKI,

JERZY NACEL

59 Roda. Wrócą òb zymk

34 Gdańsk mniej znany

MARTA SZAGŻDOWICZ

59 Wełniané żoczi

NAJÔ ÙCZBA. Edukacyjny dodôwk nr 8 (160)

35 Smaki i aromaty Pomorza

RAFAŁ NOWAKOWSKI

60 Klëka

67 Sëchim pãkã ùszłé

TÓMK FÓPKA

38 Latowé ferie w młënie

68 To nie je w głowã do pòjãcô

ÒLGA KÙKLIŃSKÔ

FELICJÔ BÔSKA-BÒRZËSZKÒWSKÔ

Numer wydano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji

„Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji”

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury

Zrealizowano ze środków Województwa Pomorskiego

Dofinansowano ze środków Miasta Gdańska

Dofinansowano ze środków Miasta Gdyni

Pomerania

MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTUrALNY

ADRES REDAKCJI

ul. Straganiarska 20–23 / 80-837 Gdańsk

tel. 58 301 90 16 / 58 301 27 31

e-mail: red.pomerania@wp.pl

REDAKTOR NACZELNY

Sławomir Lewandowski

ZESPÓŁ REDAKCYJNY

Dariusz Majkowski (zastępca redaktora naczelnego)

Aleksandra Dzięcielska-Jasnoch

(sekretarz redakcji,

Najô Ùczba)

Krystyna Sulicka

Małgorzata Micał

Bogumiła Cirocka

Ludmiła Kucharska

Bogdan Adamczyk (skład graficzny)

KOLEGIUM REDAKCYJNE

Piotr Dziekanowski (przewodniczący kolegium)

Andrzej Busler

Roman Drzeżdżon

Ewa Górska

Stanisław Janke

Piotr Lessnau

Wiktor Pepliński

Danuta Pioch

Edmund Szczesiak

Bogdan Wiśniewski

TŁUMACZENIA NA JęZYK KASZUBSKI

Dariusz Majkowski

ZDJęCIE NA OKŁADCE

W ramach obchodów 100-lecia Portu Gdynia

na nabrzeżu Pilotowym, obok Kapitanatu Portu

odsłonięto wyjątkowy pomnik. Na ławce,

symbolicznie, zasiadły dwie najważniejsze

dla historii gdyńskiego portu osoby: inż. Tadeusz

Wenda oraz minister Eugeniusz Kwiatkowski.

Fot. Sławomir Lewandowski

WYDAWCA

Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego

ul. Straganiarska 20–23, 80-837 Gdańsk

DRUK

Wydawnictwo ,,Bernardinum” Sp. z o.o.

ul. Biskupa Dominika 11, 83-130 Pelplin

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania

i redagowania artykułów oraz zmiany tytułów.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść

ogłoszeń i reklam.

Od redaktora

Bëlny Szkólny to nagroda

przyznawana przez Zarząd

Główny Zrzeszenia Kaszub-

sko-Pomorskiego wybitnym

pedagogom i nauczycielom,

którzy poprzez swoją pracę

w sposób szczególny dbają

o rozwój języka

i kultury kaszubskiej.

Nagroda wręczana jest w rocznicę uchwalenia

Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie

oświaty. Zgodnie z artykułem 13. tejże ustawy

szkoła i placówka publiczna mają obowiązek

umożliwić uczniom podtrzymywanie poczucia

tożsamości narodowej, etnicznej, językowej

i religijnej, a w szczególności – naukę języka

oraz własnej historii i kultury. Wspomniany

akt prawny był jednym z kamieni milowych

w budowaniu kaszubskiej edukacji,

o czym mówiła Danuta Pioch podczas

swojego wystąpienia w dawnym Polskim

Gimnazjum w Gdańsku, gdzie 9 września br.

odbyła się uroczystość z okazji

Dnia Kaszubskiej Edukacji połączona z galą

nagrody Bëlny Szkólny. Treść wystąpienia oraz

relację z uroczystości wręczania nagród

publikujemy na łamach „Pomeranii”.

Laureatom, dwojgu wybitnym pedagogom

Wandzie Lew-Kiedrowskiej oraz Witoldowi

Bobrowskiemu, w imieniu redakcji „Pomera-

nii” serdecznie gratuluję wyróżnienia.

Sławomir Lewandowski

PRENUMERATA

z dostawą do domu

Koszt prenumeraty rocznej krajowej z bezpłatną

dostawą do domu: 55 zł. W przypadku prenume-

raty zagranicznej: 150 zł. Podane ceny są cenami

brutto i uwzględniają 5% VAT.

Aby zamówić roczną prenumeratę, należy:

• dokonać wpłaty na konto:

PKO BP S.A. 28 1020 1811 0000 0302 0129 35 13,

Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego

ul. Straganiarska 20–23, 80-837 Gdańsk,

podając imię i nazwisko (lub nazwę jednostki

zamawiającej) oraz dokładny adres

• złożyć zamówienie w Biurze ZG ZKP,

tel. 500 183 832

e-mail: prenumerata@kaszubi.pl

Z miłotë do ùcZniów i kasZëbiZnë

Dzéń 9 séwnika 2022 rokù béł baro wôżny dlô wszëtczich lëdzy, chtërny zajimają sã kaszëbską

edukacją. Nôprzód òb czas zéńdzeniô Òglowégò Zarządu Kaszëbskò-Pòmòrsczégò

Zrzeszeniô òstôł przëjimniãti ùchwôlënk w sprawie Dnia Kaszëbsczi Edukacji. Mô òn bëc

swiãtowóny rok w rok 7 séwnika na wdôr Ùstawù ò systemie pòùczënë z 7 séwnika 1991 rokù

dôwającégò mòżlëwòtã naùczaniô kaszëbsczégò jãzëka w szkòłach. A òb wieczór we Gduńskù

bëło wiôldżé swiãto, òb czas jaczégò Wanda Lew-Czedrowskô i Witóld Bòbrowsczi dostelë

nôdgrodã „Bëlny szkólny”.

Ùroczëznã, jakô òdbëła sã w bùdinkù dôwnégò

Pòlsczégò Gimnazjum, zaczãlë: Éwelina Stefańskô

(przédniczka ds. młodzëznowi pòliticzi Przédny

Radzëznë KPZ) i Téfil Dorszińsczi (z Kaszëbsczégò

Òglowòsztôłcącégò Liceùm w Brusach). Recytowelë

òni wiérztë szkólnégò i pòetë – sp. Janusza Mamel-

sczégò.

Dali rozegracjã prowadzëła Danuta Kòbiela,

chtërna przëwitała gòscy, westrzód jaczich nôwicy

bëło szkólnëch kaszëbsczégò jãzëka i przedstôwców

wëszëznów KPZ z przédnikã Jana Wërowińsczim.

Pòjawilë sã téż: Jolanta Szlagòr z Kùratorium Pòùczënë

we Gduńskù, Éwa Fùrche (direktorka Pòmòrsczégò

Centrum Edukacji Szkólnëch we Gduńskù), Wòj-

cech Jankòwsczi (direktór Gdińsczégò Òstrzódka

Ùbëlniwaniô Szkólnëch), Wòjcech Ksążek (przéd-

nik Midzëregionalny Sekcji Pòùczënë i Wëchòwaniô

NSZZ „Solidarność” we Gduńskù). Przedstôwcama

samòrządówców bëlë: Jón Kleinszmidt (przédnik

Sejmikù Pòmòrsczégò Wòjewództwa) i wójt gminë

Lëpińce Andrzéj Lemańczik.

Wôżnym pónktã nowégò kaszëbsczégò swiãta

bëło wëstąpienié Danutë Pioch, chtërna przëbôczëła

historiã kaszëbsczi edukacji òd 1992 rokù jaż do dzys-

dnia. Ji słowa pùblikùjemë niżi. Wôrt je przeczëtac

i dowiedzec sã (abò so przëpòmnąc), chto i na jaczi ôrt

pòmôgôł we wprowadzenim kaszëbiznë w szkòłach

i ji ùchòwanim.

Pózni béł czas na pòdzãkòwania dlô – jak rzekł to

Jón Wërowińsczi – „Remùsów kaszëbsczi edukacji”.

Pamiątkòwé diplomë i darënczi dostelë przedstôwco-

wie szkólnëch, direktorzë pierszich szkòłów, dze béł

ùczony kaszëbsczi jãzëk, aùtorzë ùczbòwników i wie-

le jinëch zasłëżonëch dlô kaszëbsczi edukacji (cawną

lëstã nalézeta na starnie www.kaszubi.pl).

Drëdżim artisticznym pónktã ùroczëznë béł

wëstãp ùczniów Zespòłu Szkòłów m. Jana III Sobie-

sczégò w Szlachecczim Brzéznie pòd przédnictwã

Éwë Swiątk Brzezyńsczi i Stanisławë Bastian Brzezyń-

sczi. Zaprezentowelë spiéwë z ksążczi

Ùcz sã jãzëka

z kaszëbsczima nótama

Aleksandrë i Dariusza Maj-

kòwsczich.

Nôwôżniészą chwilą pierszégò Swiãta Kaszëb-

sczi Edukacji bëło òdczëtanié nôzwësków laùre-

atów latoségò kònkùrsu „Bëlny szkólny” i dobiwców

wëprzédnieniów. Kòmisjô òbsãdzëcelów (Katarzëna

Òd lewi: Wanda Lew-Czedrowskô, Felicjô Bôska-

Bòrzëszkòwskô i Witóld Bòbrowsczi

Błaszczëk z Kùratorium Pòùczënë we Gduńskù, prof.

Daniél Kalinowsczi z Pòmòrsczi Akademie w Słëp-

skù, Wòjcech Ksążek, Dómnika Ringwelskô z Pòmòr-

sczégò Centrum Edukacji Szkólnëch we Gduńskù,

prof. Danuta Stanulewicz z Gduńsczégò Ùniwersyte-

tu, prof. Édmùnd Wittbrodt z Gduńsczi Pòlitechniczi

i Jón Wërowińsczi, chtëren béł przédnikã Kòmisje)

wëprzédniła Lucynã Sorn za wëdóny w 2021 rokù to-

mik pòezji

Dzeckã bëc

a téż Éwã Swiątk Brzezyńską

i Stanisławã Bastian Brzezyńską za òrganizacjã edu-

kacjowò-kùlturalnégò wëdarzeniô „Kaszëbsczé nótë

na czësto nowi ôrt. Przezérk Nótowégò Ùtwórstwa

Nócenié w Brzéznie”.

Nôdgrodã „Bëlny szkólny” dostelë: Wanda Lew-

-Czedrowskô i Witóld Bòbrowsczi.

Pierszô z nôdgrodzonëch to wielelatnô szkól-

nô kaszëbsczégò jãzëka, pòetka, aùtorka jednëch

z pierszich programów i kònspektów do ùczbów,

ùdbòdôwczka Kaszëbsczégò Diktanda.

W ti chwilë

mëszlã ò wiele lëdzach, jaczi mie pòmòglë. Wspòmi-

nóm so liceùm w Brusach – dlô mie to bëło taczé

wprowadzenié w szkòłowé sprawë. A jeżlë jidze ò mòje

dzejanié dlô kaszëbiznë, to bë gò nie bëło bez Féliksa

Marszałkòwsczégò. Jô so wzãła do serca jegò słowa, że

tak wiele zanôlégô òd szkólnëch. Dzysdnia wiele pòmô-

gô mie Bronk Cërocczi, a na mòji drodze bëło tëli żëcz-

nëch lëdzy: Jón Trepczik i jegò białka, Iza Trojanowskô,

Dómnik Sowa… I wiele, wiele jinëch

– pòdczorchi-

Pomerania nr 10 (568) / Październik 2022

Plik z chomika:

Izakolobrzeg

Pomerania Pazdziernik 2022.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: