Magdalena Rosińska-Bukowska - Najpotężniejsze korporacje współczesnego świata.pdf

(6524 KB) Pobierz
Magdalena Rosińska-Bukowska
Europa - Świat
Najpotężniejsze
korporacje
współczesnego
świata
case studies
MASZYNOPIS
Łódź 2011
1
Spis treści
Wstęp
3
I.
Rola korporacji transnarodowych we współczesnym
świecie
1.1. Przedsiębiorstwa międzynarodowe czy korporacje transnarodowe
–
uwagi terminologiczne, geneza
1.2. Klasyfikacje korporacji transnarodowych
6
11
II.
Dwadzieścia najpotężniejszych korporacji
wg World Investment Report 2009
–
studia przypadków
2.1. General Electric
2.2. Vodafone Group Plc
2.3. Royal Dutch Shell Group
2.4. British Petroleum Company Plc
2.5. ExxonMobil
2.6. Toyota Motor Corporation
2.7. Total
2.8. Electricite De France
2.9. Ford Motor Company
2.10. E.ON AG
2.11. ArcelorMittal
2.12. Telefónica SA
2.13. Volkswagen Group
2.14. ConocoPhillips
2.15. Siemens AG
2.16. Daimler AG
2.17. Chevron Corporation
2.18. France Telecom
2.19. Deutsche Telekom AG
2.20. GDF Suez
Podsumowanie
21
33
42
54
62
68
79
87
92
104
110
114
121
132
138
146
155
163
171
178
188
III.
Analiza potencjału ekonomicznego najpotężniejszych
korporacji- w świetle danych statystycznych
3.1 Kreowanie potencjału ekonomicznego poszczególnych podmiotów
190
–
analiza danych z raportów World Investment Report 1990
–
2009
3.2 Najbardziej dochodowe sektory gospodarki światowej
–
miejsce analizowanych
podmiotów w rankingu Top Industries 2009
224
Zakończenie
Bibliografia
Wykaz tabel
Wykaz schematów
Wykaz map
Wykaz wykresów
236
243
249
254
254
254
2
Wstęp
Postępująca liberalizacja procesów gospodarczych oraz coraz
silniejsze zaawansowanie globalizacji gospodarki światowej uruchomiły
procesy sprzyjające rozwojowi korporacji. Silne oddziaływanie korporacji
transnarodowych (KTN) na gospodarkę światową szczególnie widoczne jest
od lat 70. XX w., kiedy po raz pierwszy uznano je za liczące się podmioty
gospodarki światowej. Zmiana płaszczyzny budowania relacji państwa –
korporacje stanowi jedno z najistotniejszych przewartościowań we
współczesnej gospodarce. Korporacje transnarodowe rozwijały się
systematycznie i można wskazać kolejne etapy ich rozwoju. W latach 90. XX
w. obserwujemy jednak nasiloną ekspansję inwestycyjną KTN oraz wzrost
konsolidacji ich majątków (międzynarodowe fuzje i przejęcia – M&As o
ogromnej wartości). O tego momentu można mówić o fazie dojrzałości w
rozwoju tych organizmów
1
. Z uwagi na wzrost swojego potencjału (tak w
postaci aktywów jak i liczebności podmiotów) zyskały miano pełnoprawnych
podmiotów gospodarki światowej, a nawet często wskazywane były
(zwłaszcza przez krytyków ich działalności), jako sprawcy dokonujących się
zmian.
Należy stwierdzić, że dynamiczny rozwój przedsiębiorstw
międzynarodowych jest z jednej strony wynikiem ewolucji systemu
gospodarki światowej, która wywołała zmiany w sferze funkcjonowania
przedsiębiorstw, (polegające na nieustannym pogłębianiu stopnia
umiędzynaradawiania ich działalności), ale z drugiej strony te nowe rosnące
w siłę organizmy z pewnością wpływają na uwarunkowania rozwoju innych
uczestników stosunków międzynarodowych.
Celem niniejszej pracy
jest prezentacja ścieżek rozwoju dwudziestu
najpotężniejszych korporacji transnarodowych oraz próba wskazania
wspólnych dla badanych podmiotów elementów koncepcji rozwojowych,
które można uznać za kluczowe dla zbudowanej pozycji rynkowej.
Konstrukcja opracowania wynika z postawionego celu i nie stanowi
tradycyjnego „proporcjonalnego” układu sekwencyjnego. Rozważania
podzielono na trzy rozdziały, z których pierwszy stanowi wprowadzenie do
problematyki korporacji transnarodowych, a ostatni swego rodzaju
skomentowany aneks statystyczny. Fundamentalną częścią pracy jest
najobszerniejszy rozdział drugi – studia przypadków (case
studies)
dla 20
korporacji transnarodowych sklasyfikowanych w Światowych Raportach
Inwestycyjnych (WIR2009) na najwyższych pozycjach rankingu. Rozdział
obejmuje zatem dwadzieścia podrozdziałów ułożonych zgodnie z miejscem
1
Roczne wartości sprzedaży gigantów:
General Motors, Royal Dutch/Shell Group
oraz
ExxonMobil
na początku lat 90. XX w. przekroczyły (1991 r.) 100 mld USD. Griffin R.W;
Podstawy zarządzania organizacjami; PWN; Warszawa 2001; s. 189.
3
danej korporacji w tym rankingu. Każdy badany podmiot został opisany
według tego samego schematu analitycznego, co ma ułatwić czytelnikowi
porównania. Analiza historii rozwoju przedsiębiorstwa, jego struktury
organizacyjnej, oferty produktowej i systemu powiązań pozwala na
stworzenie obrazu organizacji oraz uświadomienie sobie jak bardzo złożony
był proces dochodzenia do obecnej potęgi.
Przedstawione w rozdziale drugim opisy korporacji oraz statystyczna
podbudowa, w postaci zestawień wielkości aktywów, sprzedaży,
zatrudnienia, wskaźnika umiędzynarodowienia (zamieszczone w rozdziale
trzecim) mają na celu egzemplifikację, że żaden z badanych podmiotów nie
pojawił się znikąd a droga do sukcesu była ciągiem zmagań ze zmieniającą
się aurą rynku.
Jednocześnie analiza przedstawionych dwudziestu
case studies
(studia
przypadków 20 KTN) pozwala dostrzec, że mimo różnego wieku korporacji
(niektóre działały już w połowie XIX w., a inne pojawiły się dopiero wiek
później), zróżnicowanego obszaru działalności (branża, wachlarz
produktowy) jak również systemu organizacyjnego i posiadanej sieci
powiązań koncepcje rozwojowe wykazują pewne wspólne elementy.
Przyglądając się bliżej można nawet pokusić się o stworzenie modelowego
przebiegu ścieżki wzrostu. Analizując podejmowane działania wyłania się
model drogi biznesowej poszczególnych korporacji. Uznając, że istnieje
logika budowania globalnej organizacji biznesowej według pewnego
„zunifikowanego” schematu można próbować rozpoznać punkty
przełomowe, oznaczające przejście przez dane przedsiębiorstwo do kolejnej
(wyższej) fazy rozwoju. Nakładając informacje odnośnie sekwencji działań
danej korporacji na „uniwersalny” etapowy model rozwojowy możliwa staje
się ocena poziomu zaawansowania realizowanych przez nią procesów
biznesowych i zestawienie tej diagnozy z rynkową weryfikacją skuteczności
organizacji (odzwierciedloną zmianami wartości rynkowej firmy, wartości
posiadanych przez nią marek, przyrostem lub spadkiem aktywów, sprzedaży,
zatrudnienia, wskaźnika zaangażowania międzynarodowego).
Ewoluująca gospodarka światowa wymusza na podmiotach
uczestniczących dokonywanie zmian, które pozwolą im na dostosowanie się
do nowych warunków otoczenia, a tym samym poprawią ich zdolność
działania w powstającej w wyniku globalizacji i liberalizacji przestrzeni.
Skutkiem tych zmian są procesy integracji podmiotów uczestniczących (w
tym zarówno państw jak i przedsiębiorstw). Powstałe tą drogą nowe
organizmy gospodarcze zwiększają zasięg, ale również siłę oddziaływania.
Rodzaj oddziaływania i sfery, których dotyczy zależą od zaangażowania
podmiotu w globalnej przestrzeni biznesowej.
4
Metoda badawcza
zastosowana w pracy to analiza jakościowa
procesów ekonomicznych zachodzących w badanych podmiotach
(dwudziestu korporacjach sklasyfikowanych w rankingu WIR UNCTAD
2009 na pozycjach 1–20, analizy rozdziału drugiego) w celu wskazania
źródeł ich rynkowego sukcesu. Dodatkowo potencjał korporacji
potwierdzono materiałem statystycznym ze Światowych Raportów
Inwestycyjnych – WIR UNCTAD ONZ z lat 1991–2009 oraz rankingu
„Top
Industries” Global 500
magazynu „Fortune” (rozdział trzeci).
Zakres czasowy analizy
obejmuje dla analiz statystycznych okres
1990–2008. Uznanie 2008 r. za zamykający dla analiz statystycznych (w
tabelach rozdziału II
2
) było konieczne z uwagi na fakt, że za kompletne
można uznać przywoływane do tego roku dane.
World Investment Report
publikuje klasyfikacje 100 najpotężniejszych KTN z dwuletnim
opóźnieniem. Wyjątek stanowił WIR2009, w którym podano dane dla 2007 r.
i 2008 r. równocześnie; z kolei jednak w raporcie WIR2010 nie znalazł się w
ogóle ranking
„The world’s top 100 non-financial TNCs”,
stąd ostatecznie
konieczność
posługiwania
się,
jako
źródłem
„najświeższych”,
zweryfikowanych danych raportem WIR2009. Kluczowe daty z historii
poszczególnych korporacji, w tym odnośnie kreowanej przez nie „sieci”
powiązań biznesowych to zwykle okres od połowy XIX w. lub początku XX
w. (np.
Shell
1833 r.,
GE
1867 r.,
BP
1901 r.,
VW
1933 r.) do 2010 r. (lub
2009 r.).
Rekomendacje
– poza walorami poznawczo-informacyjnymi
przedstawione opracowanie winno służyć jako materiał pomocny w procesie
dydaktycznym. Rekomendowane jest dla studentów kierunków takich jak:
stosunki międzynarodowe, biznes międzynarodowy, ekonomia, zarządzanie i
pokrewne. Szczególnie polecane do takich przedmiotów jak:
międzynarodowe stosunki gospodarcze, globalizacja i regionalizacja w
gospodarce światowej, marketing międzynarodowy, zarządzanie w biznesie
międzynarodowym,
międzynarodowe
uwarunkowania
działalności
przedsiębiorstw,
ekonomia
międzynarodowa,
strategie
korporacji
transnarodowych, w celu pogłębienia wiedzy odnośnie korporacji oraz ich
sieci funkcjonujących w globalnej przestrzeni.
2
W komentarzach uzupełniono dostępne informacje za 2009 r. na podstawie
Forbes
The
Global 2000/2010; www.forbes.com/lists; 2010.04.21.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin