Lutosławski W., Platon jako twórca idealizmu, 1899.pdf

(4166 KB) Pobierz
«Z;
Wydawnictwo
„Przeglądu
Filozoficznego“.
Jsmłosfawsfłi.
<■--------
—^5^5^·-----
:-----
>
PLATON
JAKO
TWÖRCA
IDEALIZMU
i
Z
zapomogi
Kasy
Pomocy
dla
osób
pracujących
na
polu
nąukoinym
imienia
D-ra
Józefa
Mianowskiego.
-
WARSZAWĄ.
Skład
główny
w
księgariii
E.
Wendego
i
S-ki.
Druk
J.
Sikorskiego,
Warecka
14.
Ί
10008—“---
InorALu-H-
o
CZYT
ALI
AN
ABKBW^
I
Π07
Ä
lutt
w
czyt
A
nia
naukowa
UWOWiE:
J
71'>3
ιιολοη
·)
Hensypoio.
Bapmana,
27
<feepaia
1899
roją
«I-
PRZEDMOWA
Idealizm,
jako
teoretyczny
pogląd
ha
świat,
i
socjalizm,
jako
ideał
polityczno-społeczny,
temu
świato-poglądowi
od­
powiadający
mają
dziś
jeszcze
wielu
obrońców
i
wy­
znawców.
A
jednak
mało
kto
dba
o
poznanie
pierwszych
początków
tych
odwiecznych
zapatrywań,
rzadko
kiedy
bywa
pojętą
doniosłość
historycznego
badania
takich
kwe-
stji.
Dopiero
niedawno
został
odkryty
porządek
chronolo-
giczny
dzieł
pierwszego
idealisty
i
socjalisty,
Platona,
a
przez
to
dopiero
możliwym
się
stało
zrozumienie
rozwoju
jego
myśli.
Korzystając
z
tych
poszukiwań,
w
których
sam
czyn­
ny
wziąłem
udział,
usiłowałem
w
obecnej
pracy
przed­
stawić
jasno
a
jednak
ściśle
i
dokładnie
ten
wielce
zajmu-
jący
proces
duchowy,
który
Platona
doprowadził
do
idea­
lizmu,
a
następnie
do^socjalizmu.
Pozngnie
wewnętrznego
doświadczenia
wielkiego
myśliciela
mąże
i
^współczesnym
czytelnikom
wielce
ułatwić
decyzję,,
po
jakiej
stronie
sta­
nąć
powinni
w
obecnie
coraz
to
więcej
zaostrzającej
się
walce
o
zasady
organizacji
społecznej.
Blizki
związek
so­
cjalizmu
z
idealizmem
zatarł
się
w
literaturze
bieżącego
czasu,
a
występuje
całkiem
jasno
w
dziełach
twórcy
obu
poglądów.
Bez
pojęcia
tego
związku
trudno
jest
osądzić
ideały
socjalizmu
że
istniejące
partje
polity­
czne,
noszące
miano
socjalistycznych,
z
socjalizmem
łączą
wiele
innych
dążeń,
bynajmniej
niewyłącznie
właściwych
temu
kierunkowi,
np,
dążenie
do
poprawy
losu
robotni­
ków
i
t.
p.
/
Socjalizm
uchodzi
powszechnie
za
doktrynę
ekonomi-
/
czną
i
bywa
przeciwstawiany
kapitalizmowi.
Tymczasem,
,f
gdy
na
walki
społeczne
patrzymy
z
punktu
widzenia
filozo-
,
:
;
,
>
lityczną,
uznającą.potrzebę
maksymalnej
władzy
państwa.
Przeciwległą
zaś
ostateczność
stanowi
dążenie
do
zmniej-
szenia
władzy
państwa
do
minimum,
czyli
anarchizm
w
ści-
słym
znaczeniu
tego
słowa.
Stosowanie
mianaranarchistów
do
tych,
którzy
walczą
z
istniejącym
porządkiem
za
po-
.
mocą
bomb
i
sztyletów
jest
niesłuszne,
gdyż
ci,
co
thcą
w.ten
sposób
wpływ
pozyskać,
terrorystami.
Kon­
sekwentny
anarchista
nie
będzie
się
uciekał
do
środków
gwałtownych
dla
przeprowadzenia
swoich
celów,
bo
wtedy
zdradzałby
chęć
narzucenia
przemocą
swego
wpływu,
więc
nie
byłby
anarchistą,
czyli
przeciwnikiem
władzy.
Dla
tego
terrorystów
nie,
należy,
zaliczać
do
anarchistów:
mają
oni
raczej
to
wspólnego
z
socjalistami,
że
oczekują
poprawy
Zgłoś jeśli naruszono regulamin