2.1_2015 Winorosl doradca.pdf

(1984 KB) Pobierz
INSTYTUT OGRODNICTWA
Metodyka
Integrowanej Ochrony Winorośli
(Materiały dla doradców)
Opracowanie zbiorowe pod redakcją:
Dr hab. Jerzego Liska, prof. nadzw. IO
Skierniewice, 2015
METODYKA INTEGROWANEJ OCHRONY
WINOROŚLI
INSTYTUT OGRODNICTWA
Dyrektor
prof. dr hab. Małgorzata Korbin
ZAKŁAD OCHRONY ROŚLIN SADOWNICZYCH
Kierownik
prof. dr hab. Piotr Sobiczewski
Autorzy opracowania:
Dr hab. Jerzy Lisek, prof. nadzw. IO
Prof. dr hab. Piotr Sobiczewski
Dr Grzegorz Doruchowski
Dr Jacek Filipczak
dr hab. Barbara Łabanowska, prof. nadzw. IO
Mgr Sylwester Masny
Mgr Monika Michalecka
Mgr Artur Mikiciński
Dr Małgorzata Sekrecka
Prof. dr hab. Waldemar Treder
Dr hab. Paweł Wójcik, prof. nadzw. IO
Autorzy zdjęć:
Jerzy Lisek (fot. 1, 2, 3, 4, 17), Sylwester Masny (fot. 5, 6, 7), Monika Mi-
chalecka (fot. 8, 9, 10), Artur Mikiciński (fot. 11), Marcin Pąśko (fot. 13), Wojciech Piotrow-
ski (fot. 12, 14), dr Małgorzata Sekrecka (fot. 15, 16)
ISBN………………………
©Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice 2015 r.
Metodyka została wykonana w ramach programu wieloletniego na lata 2015-2020 „Działania
na rzecz poprawy konkurencyjności i innowacyjności sektora ogrodniczego z uwzględnie-
niem jakości i bezpieczeństwa żywności oraz ochrony środowiska naturalnego”, finansowa-
nego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część niniejszej książki nie może być reprodukowana w
jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób bez pisemnej zgody autorów.
Spis treści
1. WSTĘP ................................................................................................................................... 5
2. PRZYGOTOWANIE POLA, ZAKŁADANIE I PROWADZENIE WINNICY ................... 7
2.1. Stanowisko pod winnicę .................................................................................................. 7
2.2. Przedplony, zmianowanie i zabiegi agrotechniczne ........................................................ 7
2.3. Otoczenie winnicy ........................................................................................................... 8
2.4. Sadzenie winnicy ............................................................................................................. 8
2.5. Konstrukcja podporowa ................................................................................................... 9
2.6. Nawadnianie winorośli .................................................................................................. 10
2.7. Zrównoważone nawożenie i wapnowanie ..................................................................... 13
2.8. Formowanie i cięcie krzewów ....................................................................................... 19
2.9. Odmiana jako czynnik wspierający integrowaną ochronę............................................. 21
3. INTEGROWANA METODA REGULOWANIA ZACHWASZCZENIA ......................... 23
3.1. Wprowadzenie ............................................................................................................... 23
3.2. Integracja działań związanych z pielęgnacją gleby i regulowaniem zachwaszczenia ... 25
3.3. Profilaktyka zachwaszczenia podczas przygotowania pola pod winnicę ...................... 25
3.4. Zabiegi odchwaszczające i stosowanie herbicydów ...................................................... 26
3.5. Niechemiczne metody regulowania zachwaszczenia – uprawa gleby, koszenie, rośliny
okrywowe i ściółki ................................................................................................................ 27
4. INTEGROWANA METODA OGRANICZANIA CHORÓB WINOROŚLI ..................... 30
4.1. Wprowadzenie ............................................................................................................... 30
4.2. Najważniejsze choroby infekcyjne ................................................................................ 31
4.3. Metody ograniczania chorób winorośli ......................................................................... 39
4.3.1. Metoda agrotechniczna ........................................................................................... 39
4.3.2. Metoda chemiczna................................................................................................... 42
4.4. Terminy i warunki stosowania fungicydów ................................................................... 43
5. INTEGROWANA METODA OGRANICZANIA SZKODNIKÓW WINOROŚLI ........... 43
5.1. Wprowadzenie ............................................................................................................... 43
5.2. Charakterystyka najważniejszych szkodników ............................................................. 44
5.3. Terminy lustracji i progi zagrożenia .............................................................................. 56
5.4. Bezpieczeństwo owadów zapylających i entomofauny pożytecznej ............................. 57
5.5. Ochrona przed ptakami .................................................................................................. 59
6. TECHNIKA STOSOWANIA ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN ..................................... 59
7. SYSTEMY WSPOMAGANIA DECYZJI ........................................................................... 69
8. ZASADY PROWADZENIA EWIDENCJI ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN ................ 70
9. LITERATURA ..................................................................................................................... 71
1. WSTĘP
Od 1 stycznia 2014 roku, wszyscy profesjonalni użytkownicy środków ochrony roślin mają
obowiązek stosowania zasad integrowanej ochrony roślin zgodnie z postanowieniami art. 14
dyrektywy 2009/128/WE oraz rozporządzenia nr 1107/2009. Podstawą zintegrowanego sys-
temu ochrony jest maksymalne wykorzystanie metod nie chemicznych, które powinny być
uzupełniane stosowaniem pestycydów wówczas, gdy oczekiwane straty ekonomiczne powo-
dowane przez agrofagi będą wyższe niż koszt zabiegu. Zgodnie z ogólnymi zasadami inte-
growanej ochrony roślin określonymi w załączniku III do dyrektywy 2009/128/WE
(www.minrol.gov.pl) należy metody niechemiczne (biologiczne, fizyczne, hodowlane) przed-
kładać nad chemiczne. Głównym celem jest skuteczne, bezpieczne i opłacalne obniżenie po-
pulacji agrofagów do poziomu, przy którym nie wyrządzają one już szkód gospodarczych.
Cel ten jest osiągany poprzez prowadzenie badań nad poznaniem biologii, możliwości roz-
przestrzeniania się i szkodliwości agrofagów, w tym prognozowania ich pojawu oraz oceny
zagrożenia. Uzyskiwane wyniki stanowią podstawę opracowania skutecznych sposobów za-
pobiegania oraz zwalczania chorób i szkodników oraz regulowania zachwaszczenia.
Uwzględnia się przy tym uwarunkowania związane z zależnościami między danym organi-
zmem szkodliwym, rośliną a środowiskiem. Współdziałanie różnych czynników występują-
cych w konkretnym sadzie czy jagodniku, decyduje o nasileniu agrofaga i jego szkodliwości.
W celu ograniczenia ryzyka związanego ze stosowaniem chemicznych środków ochrony ro-
ślin, państwa członkowskie Unii Europejskiej zostały zobowiązane do opracowania Krajo-
wych Planów Działania, których podstawą jest wykorzystanie i szerokie upowszechnianie
systemu integrowanej ochrony roślin, z uwzględnieniem własnej specyfiki. Ministerstwo
Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracowało projekt takiego planu na lata 2013-2017 dla warunków
Polski (www.minrol.gov.pl).
Zasadniczym elementem systemu integrowanej ochrony w uprawie winorośli jest zakłada-
nie winnicy z certyfikowanego materiału szkółkarskiego, co daje gwarancję jej zdrowotności
od początku prowadzenia uprawy. Istotne znaczenie mają tu także wybór stanowiska, które
powinno być wolne od patogenów i szkodników glebowych, w tym pasożytniczych nicieni,
a także uporczywych chwastów. Na podkreślenie zasługuje przygotowanie pola, na którym
wskazana jest uprawa roślin fitosanitarnych, przynajmniej przez rok przed założeniem winni-
cy. Ogromny wpływ na wzrost i plonowanie posadzonych krzewów będzie miało ich prowa-
dzenie, a zwłaszcza cięcie, nawożenie i nawadnianie. Zapewnienie prawidłowego wzrostu
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin