Paweł Okołowski - Materia i wartości. Neolukrecjanizm Stanisława Lema.pdf

(18218 KB) Pobierz
Paweł O kołows ki
MATERIA ,
I WARTOŚCI
Neolukrecjanizm
Stanisława Lema
*
.
«
Paweł Okołowski
MATERIA ,
I W ARTOŚCI
Neolukrecjanizm
Stanisława Lema
Recenzenci
Janusz Dobieszewski
Ulrich Schrade
Projekt okładki i stron tytułowych
Jaku b Rakusa-Suszczewski
Ilustracja na okładce
Mateusz Okołowski,
Atomy Lukrecjusza. Pyłki kurzu w wiązce światła
w stodole na Lubelszczyźnie
Redaktor prowadzący
Katarzyna Sobolewska
Redaktor
Anna Marszałek-Florkiewicz
Indeksy
Paweł Okołowski
Julia Burek
Anna Ciechanowicz
Redaktor techniczny
Zofia Kosińska
Korekta
Elwira Wyszyńska
Skład i łamanie
Marcin Szczęśniak
Publikacja dofinansowana przez Wydział Filozofii i Socjologii
Uniwersytetu Warszawskiego
© Copyright by Paweł Okołowski and Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego,
Warszawa 2010
ISBN 978-83-235-0664-5
Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
00-497 Warszawa, ul. Nowy Świat 4
http://www.wuw.pl; e-mail: wuw@uw.edti.pl
Dział Handlowy: teł. (0 48 22) 55 31 333
e-mail: dz.handlowy@uw.edu.pl
Księgarnia internetowa: http://www.wuw.pl/ksiegarnia
Wydanie I.
Druk i oprawa: Drukarnia Wydawnicza im. WL. Anczyca SA
ul. Wrocławska 53, 30-011 Kraków
„Bo spojrzyj jeno, gdy promienie słonecznego światła wedrą
się i rozleją po mrocznym domostwie! Zobaczysz w tym pro­
miennym snopie wiele maleńkich ciałek, mieszających się
w próżni na wiele sposobów. Jakoby w wiekuistej wojnie sta­
czają potyczki i bitwy, walczą całymi hufcami bez chwili
spoczynku, w utrapieniu ustawicznych skupień i rozłączeń.
Z tego więc możesz zmiarkować, jak wygląda wieczne mio­
tanie się zarodków rzeczy w ogromie próżni (...)”.
Lukrecjusz,
O rzeczywistości,
II, 114-122, tł. Adam Krokiewicz. Warsza­
wa 2003, s. 42-43.
„Zycie, oglądane z bliska, przedstawiało się jak taniec pyłków
w smudze słonecznej, co jakiś czas przemiatany katakli­
zmem”.
Stanisław Lem,
Obłok M agellana.
Kraków 1970, s. 281.
Spis treści
W s t ę p ...........................................................................................................................
11
Część I. Życie i dzieło Stanisława Lema.
Główne id e e
..................................................................................................
Rozdział 1. Sylwetka filozofa i pisarza
................................................
1. Ż ycie................................................................................................................
2. Twórczość.......................................................................................................
3. Osobowość.....................................................................................................
19
21
21
32
36
Rozdział 2. Główne idee filozoficzne: filozofia człowieka.
. .
44
1. Teza główna: determinizm społeczny..................................................... 44
2. Asymetria dobra i z ł a ........................................................................
53
3. Dewastacja kultury..................................................................................... 56
4. Natywizm antropologiczny...................................................................... 67
5. Antropologiczny manicheizm.................................................................... 72
6. Paulinizm antropologiczny i religijność ................................................ 84
7. Naturalizm: istota języka i Lema religia................................................ 89
8. Prawda, antropologia wiedzy, em piryzm .............................................. 94
9. Racjonalizm, o fenomenach V socjologia wiedzy............................... 103
F,
10. Koneksje ideowe, literatura o Lemie i miejsce Lema w filozofii. . . . 116
Część II. Lem a Lukrecjusz: paralelizm
osobowości
.....................................................................
Rozdział 1. Dwie manifestacje d u ch a ..........................................
131
1.
Neolukrecjanizm bezw iedny.................................................................. 131
Zgłoś jeśli naruszono regulamin