Agata Jakóbczak - Transformersi. Superbohaterowie polskiej reklamy 80-90.pdf

(3367 KB) Pobierz

Szarość była nie do zniesienia. Brnęłam przez błoto zalegające na krzywym chodniku,

mijając wątpliwej urody zabudowę z wielkiej płyty i rozpaczając w duchu. Na pewno

nie chcę tu pracować! Co za pomysł w ogóle… To jakiś koniec świata… Marcin chyba

na głowę upadł, że mnie tu wysyła. Z deszczu pod rynnę! Bez sensu, kompletnie…

Był początek lat dziewięćdziesiątych. Do Polski skradał się kapitalizm, czuło się

nową energię. Przedsiębiorczość już nie stanowiła przestępstwa przeciwko ustrojowi,

jak w latach PRL-u. „Co nie jest zabronione prawem, jest dozwolone” – mówił w 1988

roku Mieczysław Wilczek, minister przemysłu w rządzie Mieczysława Rakowskiego,

otwierając drzwi prywatnej przedsiębiorczości i zmian. Mogłoby się wydawać, że ktoś

przekręcił gałkę czarno-białego telewizora… i stał się kolor. Na ulice wkroczyli

pierwsi handlarze nowej ery, którzy rozkładali na łóżkach polowych zagraniczne

mydło i powidło. Ulice zakwitły mnogością krzykliwych tablic, zachwalających nowe

firmy i ich towary. Zmiana była jaskrawa. Precz z szarością!

Każdy, kto miał głowę do biznesu i trochę kapitału, zakładał firmę lub firemkę.

Kapitał zresztą nie pochodził z bankowego kredytu. Był uciułany na saksach albo

wyciągnięty babci spod materaca. A potem już było jak w kasynie. Szybkie wzloty

i wielkie fortuny albo bolesne upadki. Oprócz kapitału i smykałki do biznesu liczyła

się też znajomość języków obcych. Ten, kto chociaż trochę władał angielskim, mógł

przebierać w propozycjach pracy. To właśnie była moja szansa.

Niedawno skończyłam studia na wydziale geografii, wróciłam z ekscytującego

stypendium w Panamie i napisałam pracę magisterską o plemieniu Indian Kuna.

W latach osiemdziesiątych takie włóczenie się po świecie było ewenementem. Żeby

wyjechać za granicę, trzeba było przebiec tor przeszkód: zaproszenia, paszport, wizy,

dewizy i inne piętrzące się trudności. Wymyśliłam geografię, licząc na to, że łatwiej

mi będzie podróżować. I nie pomyliłam się. Jeździłam po Polsce i świecie, wracałam

i znów wyjeżdżałam. Na chwilę, na dłużej. Po studiach postanowiłam wraz z grupą

przyjaciół popracować w Londynie. W tamtych czasach półroczny staż w „sektorze

kelnerskim” pozwalał przy odpowiednim zaciśnięciu pasa ustawić się na całe życie.

Był dowodem przedsiębiorczości i odwagi. Studenci, absolwenci, pracownicy

naukowi uczelni – wszyscy jeździli do Londynu czy Berlina i zarabiali tam cenne

dewizy na budowach czy na zmywaku, przeważnie na czarno. Za przywiezione

pieniądze można było kupić w Polsce mieszkanie i jeszcze wyposażyć je w sprzęt

elektroniczny, na przykład w magnetowid, który zapewniał towarzyską atrakcyjność.

Po powrocie z Londynu było mnie stać na absolutne cudo: używanego fiata 126p.

Odkupiłam go od jakiegoś rajdowca i szpanowałam na mieście białym

samochodzikiem w odblaskowe pasy z przerobionym silnikiem, który nieźle dawał

radę. Zostało mi co nieco na życie, ale nie tyle, ile powinno. Oszczędzanie nigdy nie