Historycy Cesarstwa Rzymskiego Żywoty cesarzy.pdf

(2111 KB) Pobierz
HISTORYCY CESARSTWA RZYMSKIEGO
ŻYWOTY
CESARZY OD HADRIANA DO
NUMERIANA
Edycja komputerowa: www.zrodla.historyczne.prv.pl
Mail: historian@z.pl
MMIII ®
SPIS TREŚCI:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
HADRIAN
ELIUSZ
ANTONINUS PIUS
MAREK AURELIUSZ
WERUS
AWIDUSZ KASJUSZ
KOMMODUS ANTONINUS
HELWIUSZ PERTINAX
DIDUSZ JULIANUS
SEPTIMIUS SEWER
PESCENNIUSZ NIGER
KLODIUSZ ALBINUS
KARAKALLA
ANTONINUS GETA
OPILIUSZ MAKRYNUS
DIADUMENUS ANTONINUS
ANTONINUS HELIOGABAL
ALEKSANDER SEWER
DWAJ MAKSYMINOWIE
TRZEJ GORDIANOWIE
MAKSYMUS I BALBINUS
DWAJ WALERIANOWIE
DWAJ GALIENOWIE
TRZYDZIESTU PRETENDENTÓW
BOSKI KLAUDIUSZ
BOSKI AURELIAN
TACYT
PROBUS
FIRMUS, SATURNINUS, PROKULUS I BONOZUS
KARUS, KARYNUS I NUMERIANUS
PRZYPISY
Eliusz Spartianus
HADRIAN
76 r. – 138 r.
Imperator Caesar Traianus Hadrianus Augustus
Starsi przodkowie cesarza Hadriana pochodzili z Picenum, młod-
si z Hiszpanii; sam Hadrian wspomina mianowicie w swojej bio-
grafii,
że
przodkowie jego rodem z Hadrii osiedlili się w czasach
Scypionów w okolicach Italiki. Ojcem Hadriana był Eliusz Hadrian
z przydomkiem Afer, spokrewniony z cesarzem Trajanem, matką —
pochodząca z Gades Domicja Paulina, siostrą — Paulina,
żona
Ser-
wianusa,
żoną
— Sabina, dziadkiem — Marullus, pierwszy w swym
rodzie senator rzymski. Urodził się Hadrian w Rzymie dwudziestego
czwartego stycznia za siódmego konsulatu Wespazjana i piątego kon-
sulatu Tytusa. Gdy ojciec osierocił go w dziesiątym roku
życia,
opieku-
nami jego zostali kuzyn Ulpiusz Trajan, wówczas były pretor, a póź-
niejszy cesarz, oraz ekwita rzymski Celiusz Attianus. Oczytany grun-
townie w literaturze greckiej, Hadrian tak bardzo się do niej skła-
niał,
że
niektórzy pogardliwie nazywali go Greczynkiem.
Mając lat piętnaście powrócił Hadrian do ojczyzny i od razu roz-
począł służbę wojskową; w polowaniu rozmiłowany był do tego
stopnia,
że
aż zasługiwał na naganę. Dlatego Trajan odwołał go
z Italiki. Uznany wkrótce przez Trajana za syna, Hadrian został
wyznaczony na jednego z decemwirów do rozstrzygania sporów,
a następnie mianowany trybunem drugiego legionu, zwanego Po-
mocniczym. Następnie, już u schyłku rządów Domicjana, przeniesio-
no go do Dolnej Mezji. Tam podobno dowiedział się od pewnego
astrologa o swej przyszłej władzy cesarskiej, o czym wiedział już
poprzednio z przepowiedni wielkiego stryja Eliusza Hadriana, bie-
głego w astrologii. Kiedy Nerwa zaadoptował Trajana, Hadriana
wysłano celem przekazania mu
życzeń
od wojska i przeniesiono do Górnej
Germanii. Stamtąd pośpieszył do Trajana, by jako pierwszy
zawiadomić go o
śmierci
Nerwy. Zatrzymywał wtedy Hadriana mąż
siostry Serwianus, który opóźnił jego wyjazd umyślnie powodując
pęknięcie wozu. Serwianus zdradził bowiem wydatki i długi Hadria-
na i rozbudzał przeciw niemu nienawiść Trajana. Hadrian odbył
drogę pieszo i wyprzedził specjalnego wysłannika Serwianusa. Ha-
drian cieszył się miłością Trajana, ale jednak wskutek działalności
opiekunów cbłopców, których ów bardzo kochał, nie był wolny od ....
jaki podniecał Gallus. Kiedy w tym czasie zaniepokojony o opinię,
jaką ma o nim cesarz, zapytał o radę Wergiliuszowa wyrocznię, otrzy-
mał taką odpowiedź:
Któż to tam postępuje z gałązką oliwy,
Świętości
niosąc? Znany mi włos ten i broda
Króla Romy, co pierwszy miastu prawa poda;
Kureci z drobnych siedlisk wysiali go biedni
Na tron wielkiego państwa.
Zdaniem innych wyrocznia ta pochodziła z ksiąg sybillińskich. Spo-
dziewał się także wcześniej przyszłej władzy na podstawie wyroczni
pochodzącej ze
świątyni
Jowisza Przynoszącego Zwycięstwo, którą
zamieścił w swoim dziele Apoloniusz Syrus Platonikus. Wreszcie
dzięki wstawiennictwu Sury powrócił niebawem do jeszcze bardziej
izażyłej przyjaźni z Trajanem, pojąwszy za
żonę
wnuczkę siostry
cesarza; Plotyna sprzyjała temu związkowi, a Trajan, jak twierdzi
Mariusz Maksymus
1
, zaledwie go sobie
życzył.
Kwesturę sprawował Hadrian za czwartego konsulatu Trajana
i pierwszego konsulatu Artykulejusza
2
; ponieważ wówczas wyśmiano
go za zbyt prostacką zapowiedź mowy cesarza w senacie, zaczął dbać
o język
łaciński,
aż osiągnął w nim najwyższą biegłość i wymowność.
Po odbyciu kwestury sprawował Hadrian pieczę nad aktami senatu
i towarzyszył Trajanowi ma wojnę z Dakami, pozostając z nim w za-
żyłych
stosunkach; kiedyś powiedział,
że
będąc posłuszny zwyczajom
Trajana stał się niewolnikiem wina, i za to powiedzenie cesarz
hojnie go obdarował. Trybunem ludowym został za drugiego kon-
sulatu Kandydusa i Kwadratusa
3
; pełniąc ten urząd powiedział,
że
otrzymał znak zwiastujący mu stałą władzę trybuna, ponieważ zgu- bił płaszcz,
jaki zwykle nosili w czasie deszczu trybunowie ludowi, nig-
dy zaś cesarze. Dlatego jeszcze dzisiaj cesarze występują wobec obywa-
teli bez płaszczy. W czasie drugiej wojny z Dakami Trajan powierzył
Hadrianowi dowództwo pierwszego legionu Minerwy i zabrał go ze
sobą; wówczas zajaśniały liczne, wspaniałe wojenne czyny Hadriana.
Obdarowany za nie diamentową gemmą, jaką Trajan otrzymał od
Nerwy, zaczął spodziewać się następstwa tronu. Pretorem był za
drugiego konsulatu Suburanusa i Serwianusa
4
; wtedy znowu otrzy-
mał od Trajana dwa miliony sesterców na urządzenie igrzysk. Wy-
słany następnie jako legat pretora do Dolnej Panonii poskromił Sar-
matów, wzmocnił dyscyplinę wśród
żołnierzy,
ograniczył przekra-
czających zbytnio swoje uprawnienia urzędników cesarskich. Za to
został konsulem.
5
Kiedy w czasie sprawowania tego urzędu Hadriau
dowiedział się od Sury,
że
Trajan ma go adoptować, przyjaciele Tra-
jana przestali nim gardzić i lekceważyć go. Po
śmierci
Sury wzrosła
nawet przyjaźń Trajana dla Hadriana; szczególnym tego powodem
były mowy, jakie ów układał dla cesarza.
Cieszył się także Hadrian
życzliwością
Plotyny i za jej staraniem
został mianowany legatem w czasie wyprawy przeciw Partom. W tym
samym czasie pozostawał w przyjaznych stosunkach z Sozjuszem Pa-
pusem i Platoriuszem Neposem, członkami stanu senatorskiego.
z Attianusem pochodzącym ze stanu rycerskiego, niegdyś swoim
opiekunem, oraz z Liwianuszem i Turbonem. Adopcja Hadriana stała
się pewna, kiedy podejrzenie o dążenie do władzy cesarskiej padło
na Palmę i Celzusa, którzy stale byli jego wrogami i których potem
sam prześladował. Gdy Hadrian dzięki
życzliwości
Plotyny został
konsulem po raz drugi, zasłużył całkowicie na nadzieję adopcji.
Powszechnie twierdzono,
że
przekupił wyzwoleńców Trajana, za-
biegał o względy jego ulubionych niewolników i często ich odwie-
dzał w okresie, kiedy na dworze cesarskim cieszył się zaufaniem.
Dziewiątego sierpnia jako legat Syrii otrzymał list z wiadomością
o adoptowaniu go przez Trajana. Potem kazał uroczyście obchodzić
rocznicę adopcji. Jedenastego sierpnia — później postanowił także
uroczyście
święcić
rocznicę objęcia władzy — doniesiono Hadriano-
wi o
śmierci
Trajana. Bardzo rozpowszechniony był pogląd,
że
Tra-
jan za zgodą wielu przyjaciół zamierzał pozostawić jako swego na-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin