Encyklopedia staropolska-Całość-Tom I A_B_C_D Zygmunt Gloger.pdf

(6981 KB) Pobierz
Encyklopedja staropolska
ilustrowana - Całość/Tom I
Zygmunt Gloger
P. Laskauer i W. Babicki, Warszawa, 1900–1903
Pobrano z Wikiźródeł dnia 19.11.2016
A B C D
ZYGMUNT GLOGER
ENCYKLOPEDJA
STAROPOLSKA
ILUSTROWANA
Obce rzeczy wiedzieć dobrze jest, —
swoje, obowiązek.
TOM I-szy.
WARSZAWA
Druk P. Laskauera i W. Babickiego.
1900.
Litera A z Żywota
Szkarderberga
[1]
, druk w Brześciu
lit. r. 1569
Litera A z listu
Augusta II króla, r.
1700.
Litera A z akt
radzieckich m. st.
Warszawy, r. 1645
Litera z Żywota
Jezusowego,
Opocin, r. 1522.
Aaron,
herb
kapituły
Aaron,
herb przedstawiający na polu
srebrnem trzy złote korony, dwie u góry, a
jedną u dołu. Przyniósł go do Polski Aaron,
zakonnik reguły św. Benedykta, rodem
Francuz, powołany w r. 1046 przez króla
Kazimierza Odnowiciela na opata do
klasztoru tynieckiego. Aaron, otrzymawszy
biskupstwo krakowskie, pozostawił po sobie
kilka pamiątek w urządzeniu kapituły
krakowskiej i kościoła. Jedną z nich jest jego
herb, który, gdy nikt z rodziny zakonnika po
jego śmierci (1059 r.) nie pozostał w Polsce,
na pamiątkę jego cnót i zasług dla kościoła,
kapituła krakowska przyjęła za swój własny i
krakowskiej.
pieczętuje się nim po dzień dzisiejszy.
Abdank
lub
Habdank,
herb starożytny polski. W polu
czerwonem ma znak srebrny, do litery
W
podobny,
wyobrażający połamaną sztabę. Nad hełmem korona
szlachecka o 5-iu pałkach, a nad nią drugi podobny znak jak na
tarczy. Niektórzy twierdzą, że herb ten pochodzi jeszcze z
czasów pogańskich. Według jednak powszechnej tradycyi,
początek herbu sięga wojny Bolesława Krzywoustego z
cesarzem niemieckim Henrykiem V. W tym to czasie, gdy Jan
z Góry, poseł Bolesława III (Krzywoustego), przybył do
Henryka z żądaniem pokoju, cesarz zażądał haraczu od Polski i
dla pokazania, że ma czem wojować, kazał otworzyć skrzynię
ze swym skarbem. Wówczas Jan z Góry zdjął z palca własny
pierścień i, rzucając go do skrzyni cesarskiej, rzekł: „Idź złoto
do złota!” Zdumiony Henryk podziękował wyrazem
niemieckim „Hab’ Dank.” Odtąd Jan z Góry przezwany został
w narodzie Skarbkiem, a herb, którym się pieczętował,
nazwano Abdankiem lub Habdankiem. Do znamienitszych
członków tego rodu należał Lambert, syn Michała z Góry,
biskup krakowski od r. 1080, czyli następca po św. Stanisławie,
ten sam, który w lat 10 po zabiciu św. Stanisława przeniósł
jego ciało ze Skałki na Wawel, do katedry, gdzie zbudował z
ciosu grób i pokrył go złotemi blachami. Heraldycy nasi
wyliczają pieczętujących się Abdankiem około 120 rodzin
polskich, co wskazuje, że był to jeden z najbardziej
rozpowszechnionych herbów w Polsce.
Abdykacja,
z łac. abdicatio, złożenie z urzędu, wydalenie. Po
polsku znaczy zrzeczenie się władzy przez panującego. W
Zgłoś jeśli naruszono regulamin