Historyczne Bitwy 080 - Kijów 1920, Lech Wyszczelski.pdf

(3887 KB) Pobierz
HISTORYCZNE BITWY
LECH WYSZCZELSKI
KIJÓW
1920
Dom Wydawniczy Bellona
Warszawa 1999
WSTĘP
W listopadzie 1918 r. odrodziła się niepodległa i suwerenna
Polska. Nastąpiło to po 123 latach niewoli, w czasie których
zaborcy tępili z całą bezwzględnością polską tożsamość
narodową, kulturę i język ojczysty. Wskrzeszenie Polski
nastąpiło dzięki determinacji narodu wielokrotnie podejmują-
cego próby
zbrojnego zrzucenia obcego jarzma.
Stało się to
jednak możliwe dopiero w sprzyjających usankcjowaniach
międzynarodowych.
Powstanie niepodległej Polski było zaledwie początkiem
walki o kształt terytorialny rodzącego się państwa. Prowadzona
była ona środkami dyplomatycznymi w czasie konferencji
pokojowej w
Paryżu
oraz militarnymi.
Z orężem w ręku walczyć musiał żołnierz polski przede
wszystkim o granicę wschodnią. Wojna z Rosją Radziecką była
nie tylko starciem
o Kresy Wschodnie, ale także o zachowanie
suwerenności narodowej zagrożonej przez strategiczne plany
bolszewików
przerzutu fali rewolucyjnej na
zachód
Europy.
W wojnie polsko-rosyjskiej lat 1919—1920
wyodrębnić
można zarówno duże operacje, w których uczestniczyły
wielosettysięczne armie rozgrywające walne bitwy, jak i drobne
potyczki i starcia. Niniejsze opracowanie poświęcone jest
jednej z
największych
operacji prowadzonej przez Wojsko
6
Polskie, do której obie strony przygotowywały się dość długo
i wielopłaszczyznowo. Operacja ta, nazywana czasem „operacją
ukraińską", częściej zaś „wyprawą kijowską", zapoczątkowała
działania wojenne prowadzone w 1920 roku. Przyznać trzeba,
że trafniejsze wydaje się być pierwsze określenie, bowiem
„wyprawa kijowska" wieńczyła wcześniej rozpoczętą operację
i zaplanowana
została dopiero w trakcie prowadzonych działań.
W polskiej polityce zagranicznej, u zarania odzyskania
niepodległości i w okresie walki o kształt terytorialny państwa,
wylansowane
zostały dwie koncepcje dotyczące wytyczenia
granicy wschodniej. Koncepcja inkorporacyjna głoszona przez
obóz narodowy i jego lidera Romana Dmowskiego zakładała
włączenie do Polski tej części Kresów Wschodnich, na których
przeważał żywioł polski lub była nadzieja na szybką poloniza-
cję ludności niepolskiej. Koncepcja federacyjna opracowana
została przez obóz niepodległościowy skupiony wokół Józefa
Piłsudskiego.
Piłsudski dążył do wyodrębnienia z byłego imperium
carskiego między innymi takich państw jak: Ukraina, Białoruś,
Litwa, Łotwa i Estonia, które pod przewodnictwem Polski
utworzyć miały federację na tyle silną, by oprzeć się zarówno
Rosji, jak i Niemcom. W federacji tej dominować miała
Polska, przez co w znaczny sposób ograniczona byłaby
suwerenność pozostałych państw. Z racji wielkości terytorium
i liczby ludności ważne miejsce przy tworzeniu powyższych
federacji
odegrać miała
Ukraina.
Świadomość narodowa Ukraińców ulegała rozbudzeniu
w drugiej połowie XIX wieku. Wybuch I wojny światowej
pobudzał ich aspiracje do utworzenia własnego państwa. Były
one znacznie większe na obszarze Galicji Wschodniej, wcho-
dzącej w skład monarchii austro-węgierskiej, gdzie Ukraińcy
mieli własny samorząd i mogli prowadzić działalność poli-
tyczną. Do tego Austriacy, dążąc
do zneutralizowania polskich
aspiracji niepodległościowych, przeciwstawiali im podobne
poczynania
Ukraińców, faworyzując
tych drugich.
7
Zanim jeszcze w nocy z 31
października
na 1 listopada
1918
r. oficjalnie odrodziło się państwo
polskie,
Ukraińcy
podstępnie opanowali Lwów i proklamowali powstanie Za-
chodnioukraińskiej Republiki Ludowej. Zapoczątkowało to
wojnę polsko-ukraińską o kontrolę nad Galicją Wschodnią
zakończoną dopiero w lipcu 1919 r. zwycięstwem Polaków
i opanowaniem obszaru po Zbrucz.
Na ziemiach ukraińskich wchodzących w skład imperium
rosyjskiego, po rewolucji lutowej 1917 r., a następnie
październikowej 1917 r., powstały sprzyjające warunki do
podjęcia przez naród ukraiński walki o utworzenie własnego
państwa. Było to
jednak zadanie trudne do zrealizowania,
bowiem zarówno rosyjskie rządy burżuazyjne, jak i bol-
szewickie nie zamierzały godzić się na wyjście Ukrainy ze
składu państwa rosyjskiego. Bolszewicy kamuflowali to
rzekomą zgodą na utworzenie bolszewickiej Ukraińskiej
Republiki, która faktycznie pozostawałaby nadal pod ścisłą
hegemonią Moskwy. W tej sytuacji na ziemiach ukraińskich
rozgorzała wojna domowa między zwolennikami bolszewiz-
mu a nacjonalistami dążącymi do utworzenia w pełni niepod-
ległego państwa. Krótko, bo przez niecały rok do jesieni
1919 r.,
na przeważającym obszarze Ukrainy władzę sprawo-
wał ataman Semen Petlura, a rządzone przez niego państwo
nosiło nazwę Ukraińska Republika Ludowa. Jesienią 1919 r.
władzę na Ukrainie przejęli bolszewicy, proklamując
po-
wstanie Ukraińskiej Republiki Rad. Petlura zaś z rządem
i resztkami wojska
szukał
schronienia w Polsce.
Ukraińcy, zamieszkujący zarówno ziemie naddnieprzań-
skie, jak i Galicję Wschodnią, w swej zdecydowanej więk-
szości dążyli do utworzenia niepodległego, w pełni suweren-
nego państwa. Stąd z dużą rezerwą odnosili się do koncepcji
federacyjnych Piłsudskiego, obawiając się zmiany dotych-
czasowej dominacji rosyjskiej na polską. Obawiano się także
dominacji kultury polskiej i jej wpływu na polonizację
Kresów Wschodnich. Petlura
zgodził się
na
federację
w sy-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin