Podhorodecki L. - Sławne bitwy Polaków.pdf

(26892 KB) Pobierz
Leszek Podhorodecki
SŁAWNE BITWY POLAKÓW
Spis treści
1.
CEDYNIA 972
2.
NIEMCZA 1017
3.
GŁOGÓW 1109
4.
LEGNICA 1241
5.
RADZIEJÓW – PŁOWCE 1331
6.
GRUNWALD 1410
7.
ŚWIECINO 1462
8.
ORSZA 1514
9.
OBERTYN 1531
10.
POŁOCK 1579
11.
BYCZYNA 1588
12.
KIRCHOLM 1605
13.
KŁUSZYN 1610
14.
CHOCIM 1621
15.
TRZCIANA 1629
16.
SMOLEŃSK 1633-1634
17.
OCHMATÓW 1644
18.
BERESTECZKO 1651
19.
WARKA 1656
20.
CUDNÓW-SŁOBODYSZCZE 1660
21.
CHOCIM 1673
22.
WIEDEŃ 1683
23.
WARSZAWA 1794
24.
RASZYN 1809
25.
GROCHÓW 1831
26.
ŻYRZYN 1863
27.
KOSTIUCHNÓWKA 1916
28.
WARSZAWA 1920
29.
Przypisy
CEDYNIA 972
„Tymczasem dostojny margrabia Hodo, zebrawszy wojsko, napadł z nim na
Mieszka, który był wierny cesarzowi i płacił trybut aż po rzekę Wartę. Na
pomoc margrabiemu pospieszył wraz ze swoimi tylko mój ojciec, graf
Zygfryd (z Walbeck), podówczas młodzieniec i jeszcze nieżonaty. Kiedy w
dzień św. Jana Chrzciciela starli się z Mieszkiem, odnieśli zrazu
zwycięstwo, lecz potem w miejscowości zwanej Cedynią (Cydzyną) brat
jego Czcibor zadał im klęskę kładąc trupem wszystkich najlepszych rycerzy
z wyjątkiem wspomnianych grafów. Cesarz, poruszony do żywego wieścią
o tej klęsce, wysłał czym prędzej gońców, nakazując Hodonowi i
Mieszkowi, aby pod rygorem utraty jego łaski zachowywali spokój do
czasu, gdy przybędzie na miejsce i osobiście zbada sprawę”.
1
Powyższy cytat z kroniki niemieckiego biskupa Thietmara z Merseburga
(975-1018) jest jedyną źródłową informacją o pierwszej znanej w dziejach
bitwie Polaków. Interpretując te kilka zdań, a nadto dysponując ogólnymi
danymi o epoce, historycy napisali kilkanaście rozpraw o bitwie, zaś
archeolodzy po żmudnych badaniach umiejscowili ją w terenie.
Bitwa pod Cedynią nie była dziełem przypadku, lecz konsekwencją
niemieckiego parcia na wschód we wczesnym średniowieczu. Po rozpadzie
monarchii Karola Wielkiego na trzy części (843) powstało Królestwo
Wschodnio-Frankijskie zamieszkałe przez ludy germańskie. Na wschodzie
sięgało ono wówczas do dolnej Łaby oraz ziem Serbów i Czechów.
Niebawem zaczęło ekspansję w kilku kierunkach: na zachód celem
opanowania Lotaryngii, na południe przeciw Królestwu Włoskiemu, na
wschód przeciw Słowianom, później i na północ przeciw Danii. W 919 r.
władzę w Królestwie Wschodnio-Frankijskim zdobyła saska dynastia
Ludolfingów, która doprowadziła do zjednoczenia pokrewnych językiem i
kulturą plemiennych księstw niemieckich, a jednocześnie zerwała z
polityczno-dynastycznymi tradycjami monarchii karolińskiej. W latach
928-929 król Henryk I uderzył na pogańskich sąsiadów na wschodzie:
Serbów, Wieletów i Obodrytów oraz na Czechów, zmuszając ich
wszystkich do uznania zwierzchnictwa niemieckiego. W 934 r. Niemcy po
raz pierwszy dotarli w zwycięskim pochodzie do Odry. Syn i następca
Henryka I, Otto I, po stłumieniu opozycji antykrólewskiej w Niemczech
(należał do niej m.in. graf saski Wichman) opanował północne Włochy i
dzięki sojuszowi z Kościołem zdobył w 962 r. koronę cesarską,
ustanawiając Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego. Po stłumieniu
wielkiego powstania Słowian połabskich doprowadził w 968 r. do
ustanowienia arcybiskupstwa w Magdeburgu, które miało objąć
działalnością misyjną pogańskie dotąd ziemie za Łabą. (W Czechach
tymczasem za rządów Wacława I w latach 921-935 umocniło się
chrześcijaństwo). Podboje niemieckie za Łabą w czasach Ottona I
doprowadziły do przesunięcia granicy na linię Odry i Nysy Łużyckiej i
zetknięcia się z państwem polskim.
Powstałe drogą ekspansji Polan na ziemie sąsiadów państwo Mieszka I
obejmowało w momencie chrztu obszar Wielkopolski, Kujaw, Mazowsza i
częściowo Pomorza. Zachodnia część tej ostatniej krainy była wówczas
obiektem walki między księciem polskim a mieszkającymi między dolną
Odrą i Łabą pogańskimi Wieletami. Wojnę tę sprowokował
prawdopodobnie Mieszko zajmując ziemie Lubuszan, uważane dotąd za
terytorium podległe Wieletom. Ponieważ zdobycze sięgały aż za Odrę,
władca Polan naraził się i Niemcom, naruszył bowiem strefę ich wpływów
sięgającą do tej rzeki. Kronikarz saski Widuking (X w.) w dziele
Dzieje
saskie
napisał: „Tak więc komes Gero [niemiecki margrabia Marchii
Wschodniej utworzonej na południowo-wschodnim pograniczu Saksonii,
Zgłoś jeśli naruszono regulamin