Teorie oligarchii.pdf

(3672 KB) Pobierz
Teorie oligarchii
Wprowadzenie
Przeczytaj
Film 1
Film 2
Dla nauczyciela
Bibliografia:
Tukidydes,
Wojna peloponeska,
tłum. Kazimierz Kumaniecki, Warszawa 2003.
Platon,
Państwo,
dostępny w internecie:
wolnelektury.pl
[dostęp 24.05.2021 r.].
Sebas an Stodolak,
Sprawna, cicha i nastawiona na trwały abordaż systemu. Rozmyta
oligarchia działa w Polsce od lat,
17.11.2017 r., dostępny w internecie:
wiadomosci.dziennik.pl
[dostęp 24.05.2021 r.].
Tomasz Gabiś,
Robert Michels albo żelazne prawo oligarchii,
dostępny w internecie:
tomaszgabis.pl
[dostęp 24.05.2021 r.].
Znamierowski Czesław,
Elita i demokracja,
[w:]
Elita, ustrój, demokracja,
Warszawa 2001.
Teorie oligarchii
Źródło: domena publiczna.
Materiał jest częścią serii
„Inne spojrzenie”.
“
Tukidydes
Wojna peloponeska
Powie ktoś, że demokracja nie jest ani rozumna, ani sprawiedliwa i że
najlepiej rządzą ludzie bogaci. Ja zaś twierdzę, że po pierwsze państwo
tworzy lud, a oligarchia jest tylko jego cząstką; po wtóre ludzie bogaci
najlepiej pilnują pieniędzy, ludzie rozumni udzielają mądrych rad, ale
najlepsze decyzje podejmuje lud po wysłuchaniu przedłożonych mu
wniosków; w końcu w ustroju demokratycznym wszystkie te klasy,
zarówno każda z osobna jak wszystkie razem, korzystają z równych
praw. Oligarchia zaś zmusza lud do współudziału
w niebezpieczeństwach, natomiast korzyści już nie w części, ale
w całości dla siebie zagarnia: tego właśnie pragną nasi możnowładcy
i ich młodzież.
Źródło: Tukidydes,
Wojna peloponeska,
tłum. Kazimierz Kumaniecki, Warszawa 2003, s. 338–339.
Wnioskując z przedstawionego cytatu, oligarchia nie jest zjawiskiem współczesnym. Znana
była już w starożytności. Czy jednak współcześnie jest tym samym, co trzy tysiące lat temu?
Co charakteryzuje współczesnych oligarchów?
Twoje cele
Wyjaśnisz, czym jest oligarchia.
Zapoznasz się teoriami oligarchii.
Przeanalizujesz znaczenie oligarchii współcześnie.
Przeczytaj
Zainteresowanie procesem kształtowania się elit władzy w warunkach kapitalizmu i systemu
demokratycznego znalazło odbicie w nurcie analizy i teorii socjologii partii politycznych.
Podstawowa teoria z tego zakresu, sformułowana przez Roberta Michelsa, opierała się na
dość pesymistycznych obserwacjach empirycznych Moiseya Ostrogorsky'ego.
Termin oligarchia
Termin
oligarchia
(od greckiego
oligos
– nieliczny,
archo
– rządzę) od momentu pojawienia
się w języku filozofii społecznej oznaczał sprawowanie władzy nad masami przez
niemniejszościowe nieliczne grupy uprzywilejowane. W języku socjologii polityki oznacza to,
że nawet w sprawujących w społeczeństwie władzę elitach politycznych, które we
współczesnej demokracji mają postać partii politycznych, każdorazowo dochodzi do
wykształcenia się elity nieformalnej (oligarchii) sprawującej
de facto
władzę w obrębie partii,
a w konsekwencji całego społeczeństwa.
Juan José Linz,
hiszpański socjolog i politolog, wyróżnia dziesięć znaczeń terminu
oligarchizacja.
[bold]10 znaczeń oligarchizacji wg Juana José Linza[/]
pojawienie się kierownictwa
pojawienie się zawodowego kierownictwa i jego stabilizacja
ukształtowanie biurokracji, tj. płatnego, mianowanego aparatu
centralizacja władzy
zmiana celów z ostatecznych na instrumentalne
wzrost sztywności ideologicznej
rosnąca różnica między interesami i poglądami przywódców i członków partii oraz
przewaga interesów i poglą- dów przywódców
malejąca rola członków partii w podejmowaniu decyzji
kooptacja wysuwających się przywódców partyjnej opozycji do szeregów
istniejącego kierownictwa
orientowanie się partii na poparcie ze strony ogółu wyborców, a nie tylko własnej
klasy
Oprac. na podst.: Czesław Znamierowski,
Elita i demokracja,
[w:]
Elita, ustrój, demokracja,
Warszawa 2001, s. 79.
Źródło:
Englishsquare.pl
sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Początki teorii oligarchii
Moisey Ostrogorsky w Demokracji
i organizacji
partii politycznych
(1903 r.), będącej
pierwszym studium porównawczym partii
politycznych, poddał jako pierwszy naukowej
analizie działanie partii jako wielkich
zbiurokratyzowanych organizacji.
Podstawowe wnioski płynące z tej analizy są
dość pesymistyczne. Zdaniem
Ostrogorsky'ego, demokracja jest
nieosiągalnym ideałem sprawowania władzy,
gdyż u jej podstaw leży założenie
o bezpośrednim sprawowaniu władzy przez
masy, tymczasem w praktyce społecznej
Moisey Ostrogorsky
Źródło: domena publiczna.
władza skupiona jest w rękach partii
politycznych (a w szczególności w rękach
aparatu partyjnego), który ma charakter
niedemokratyczny (elitarny).
Głównym przesłaniem przeprowadzonej analizy jest paradygmat zastąpienia
biurokratycznych partii politycznych systemem małych stowarzyszeń o charakterze
wtórnym.
Grupy wtórne to zbiorowości powstałe w wyniku działania motywacji instrumentalnych,
dążące do realizacji konkretnych, jednoczących celów jednostek. W tego typu grupach
przewagę zyskują relacje oparte na więzi strukturalnej, tzn. ról wykonywanych w organizacji,
a nie więzi emocjonalnej (opartej na emocjach kierowanych do innych członków organizacji).
Przeciwstawieniem grup wtórnych są grupy pierwotne. Te pesymistyczne założenia co do
możliwości realizacji idei demokracji rozwinął Robert Michels, który w oparciu o analizę
funkcjonowania niemieckiej socjaldemokracji wysunął twierdzenie, że każda partia ulega
oligarchizacji, która nie jest konsekwencją cech psychicznych, lecz wymogów
organizacyjnych.
Tezy Roberta Michelsa
Zasadnicza teza teorii Michelsa brzmi:
Tomasz Gabiś

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin